VÕ THUẬT TRONG TRÁI TIM TÔI

 

Tập luyện võ thuật học sinh sinh viên sẽ rèn tâm, mở trí, tự tin vào bản thân, tự tôn, tự tin tự hào dân tộc, gắn kết và gần gũi nhau hơn, nâng cao tinh thần tự lực dân tộc trong thời đại mới.

Khi tôi 9 tuổi thì cha tôi ra đi. Tất nhiên lũ bạn nhanh chóng gắn cho tôi cái mác “thằng chết non”. Thật nhục nhã và đau đớn nhưng chưa bao giờ tôi nói với người mẹ lam lũ của tôi một lời. Một buổi tối, mẹ gọi tôi lại vừa khóc vừa nói “con à, các bác mày bảo bố mày chết rồi chúng mày không ai dạy”. Tôi chưa đủ tuổi để ngấm nhưng chắc chắn một điều câu nói đó đã đi cùng tôi đến hôm nay và sẽ đi tới hết cuộc đời này, nó sẽ là động lực để chứng minh sự trưởng thành của một đứa trẻ mồ côi cha sớm.
Năm 1998 tôi thấy các bạn đi tập võ tại một võ đường của huyện cách nhà tôi 5km mang tên Võ Đường Phúc Thọ Môn phái Bình Định Gia. Tuy sinh ra không phải là con nhà nòi về võ thuật nhưng tôi đã bắt đầu thấy thích võ từ đó. Tôi thường nói dối mẹ đi đá bóng vào những buổi chiều để dành thời gian đó vào tập luyện võ thuật. Khi đó hai thầy dạy tôi là HLV Lê Trung Đông và HLV Nguyễn Quang Đồng của môn phái Bình Định Gia.
Một thời gian dài luyện tập, tôi được thầy cho đi biểu diễn các bài quyền tập thể tại Hội diễn võ thuật Hà Nội, niềm kiêu hãnh với đông đảo các môn phái đã khiến chúng tôi tan vào những bài trình diễn và giành Huy chương Vàng.
Tháng 9 năm 2002, thầy gọi tên tôi lên đứng lớp và bắt đầu từ lúc đó tôi trở thành trợ giáo võ đường đi dạy các em vào tập sau. Lần đầu tiên tôi đứng trước một tập thể lớp võ khoảng 60 người hô hét cho các võ sinh tập luyện. Tôi luôn nhắc nhở học viên về những triết lý tiền bối để lại như “Văn không có võ thì văn nhu nhược – võ không có văn thì võ bạo tàn”. Hoặc “Quyền cước tinh thông chưa phải đủ – Rèn đức luyện tài phải song đôi”.
Tôi cảm thấy tự hào khi mình là người đầu tiên đưa võ thuật vào chương trình hội diễn chào mừng các ngày lễ lớn của Trường Cao đẳng nghề cơ khí nông nghiệp trực thuộc bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn nhân dịp kỷ niệm ngày nhà giáo việt nam. Là người đầu tiên xây dựng tinh hoa văn hóa võ thuật học đường truyền dạy võ thuật cho HSSV nhà trường dưới sự quản lý của Hội sinh viên. Đặc biệt hơn nữa là tham gia biểu diễn tại sân chơi chúng tôi là chiến sỹ năm 2010. Trong 6 năm tham gia chương trình sinh viên tình nguyện thì võ thuật của trường tôi như một thương hiệu để quảng bá hình ảnh của nhà trường. Những vùng quê dù là vùng cao hay đồng bằng, người kinh hay người dân tộc thiểu số họ cũng đều chào đón chúng tôi bằng những tình cảm nồng hậu mà chan chứa tình người.
Tôi biết, dù ai có nói về hoàn cảnh của tôi đi nữa, nhưng không bao giờ tôi để xảy ra chuyện “mất dạy”. Tôi đã cố gắng đi ngược lại với những nhận định người dân tự đưa ra và họ tự cho rằng nó đúng. Tôi học võ, học đạo, tôi chăm sóc mẹ và em trai tôi. Và tôi vẫn luôn là một người thầy gương mẫu.
Với mong ước tinh túy của võ thuật cổ truyền là triết lý nhân văn sống được duy trì và tập luyện ở mỗi người dân Việt Nam, làm tăng thêm niềm tự hào dân tộc. Tôi đã và đang xây dựng đề tài nghiên cứu phát triển võ thuật trong tuổi trẻ học đường và mong rằng sau một gian ngắn khi đề tài của tôi hoàn thiện đề tài thì võ thuật sẽ có cơ hội thay thế cho các trò chơi game vô bổ.
Tôi cũng hy vọng các cấp, ban, ngành, Chính phủ và Bộ giáo dục đào tạo điều kiện quan tâm nhiều hơn nữa tới vấn đề phát triển võ thuật tập luyện tại các nhà trường như những giờ thể dục. Tập luyện võ thuật học sinh sinh viên sẽ rèn tâm, mở trí, tự tin vào bản thân, tự tôn, tự tin tự hào dân tộc, gắn kết và gần gũi nhau hơn, nâng cao tinh thần tự lực dân tộc trong thời đại mới.
Qua tập luyện võ thuật học sinh sinh viên sẽ có sức khỏe sung mãn để học tập, rèn luyện và đưa dân tộc Việt Nam lên một tầm cao mới. Tất cả quý vị và các bạn khi đọc bài này xin ủng hộ nhiệt tình để đề tài võ thuật của tôi sớm được đưa vào giảng dạy tại các trường học các bạn nhé.
Khuất Quang Trung/ Vĩnh Phúc

SỰ LÔI CUỐN "KỲ DIỆU" CỦA VÕ THUẬT

 

Tự thân võ thuật đã có một sức hút rất lớn đối với con người, nhất là thanh thiếu niên. Võ thuật đáp ứng và thoả mãn được tính hiếu động, nâng cao thể trạng, phát triển năng lực tự vệ, tấn công cho người tập. Ngoài ra sự trình diễn mang tính chất thẩm mỹ cao hoặc các công phu đặc dị cũng chinh phục cảm quan của đại đa số quần chúng nhân dân, các giới, các ngành …

Đi sâu vào lãnh vực mênh mông của võ học, tri thức ta tăng tiến dần lên, quan điểm về võ thuật được đúng đắn hơn, đời sống tinh thần phong phú thêm… Thế là sức hút đã đưa ta vào quỹ đạo nhất định, khó thay đổi. Nhiều người thầy võ cho đó là “Nghiệp” phải theo đuổi mãi, dù rằng trên đường lưu chuyển đã từng gặp không ít khó khăn trở lực.
Võ thuật là một chuyên khoa sâu, một ngành văn hoá nghệ thuật do con người tạo ra và di dưỡng. Võ thuật chỉ được xây dựng trên một chủ thể duy nhất, đó là con người và chính con người sẽ làm cho võ học ngày càng một cao rộng phong phú hơn – Sự tương tác hỗ căn.
Lịch sử phát triển của võ thuật gắn liền với đà tiến hoá của loài người. Thuở ban đầu các động tác chiến đấu rất thô sơ, chỉ là những cái tát, vồ, chụp, đấm, đá đơn giản, dần dần được tinh vi hoá sao cho từng tư thế phát đòn phải được hoàn thiện, thuận lợi nhất, nhanh mạnh nhất, hiểm hóc nhất, che giấu được chỗ hở tốt nhất…
Tùy theo vị trí địa lý, nhân chủng và lịch sử đấu tranh của mỗi dân tộc, mà các trường phái võ thuật được hình thành và có vóc dáng riêng, hoặc thiên về quyền, hoặc thiên về cước, có phái chuyên về vũ khí, hoặc phát triển sâu về khí công, nội công, ngạch công, nhuyễn công v.v.
Về mặt lý luận môn nào cũng có lý lẽ riêng; về mặt huấn luyện, phái nào cũng có chương trình và các phương thức tập luyện đặc thù. Nhìn chung tất cả đều hay, chỉ tiếc đời người không đủ thời gian và điều kiện để tập hết các môn; thế nên tùy hoàn cảnh, tùy sở thích, tùy cơ duyên mà người tập môn nầy, kẻ khác tập môn khác, tạo nên bầu không khí sinh hoạt võ thuật đặc sắc lan rộng khắp nơi.
Tuy nhiên thời gian cũng sàng lọc để loại bỏ những gì không phù hợp, không đúng hướng với đà tiến bộ con người. Có những môn võ mất dần sức hút đến nỗi không còn cần thiết trong đời sống nhân loại, người ta không quan tâm mặc dù môn ấy được dựng thành phim như huyền thoại; xem để giải trí thì được, chứ không ai muốn phải mất thời gian công sức tập luyện những công phu chẳng phù hợp với xu thế thời đại nữa.

                                   
Đáng buồn hơn, ở trường hợp một số môn phái mạnh khác cũng đang kiệt dần sức hút vì mất đoàn kết do mâu thuẫn nội bộ; họ mãi lo tranh giành với nhau các tư lợi nhỏ nhen, những hư danh rỗng tuếch. Thời gian và tâm trí bị mất mát qua các cuộc đấu đá bôi bẩn nhau thay vì lo tập trung tìm tòi, nghiên cứu, hội thảo, bàn luận, chen vai góp sức để làm giàu tài sản chung, khiến cho tinh hoa thui chột, nghệ thuật bị xa dần nguồn cội. Người ngoài nhìn vào vừa chê cười vừa mất lòng tin, người cùng môn phái chỉ biết thở dài ngao ngán.
Bất kỳ loại tài sản nào muốn tồn tại truyền đời cũng đều trông cậy vào thế hệ kế thừa, nhất là dạng tài sản về văn hoá nghệ thuật. Một môn phái võ đạo cũng không vượt qua qui luật ấy. Thế hệ đi sau phải được tiếp nhận đầy đủ các tinh hoa của nghệ thuật đề làm hành trang tiếp bước cha anh. Ví dụ: Dạy cho đệ tử một miếng võ không những chỉ dạy cho thuộc mà còn phải biết cách dạy để trở thành phản xạ, biết triển khai sử dụng sao cho có hiệu quả. Dạy múa một bài quyền ngoài việc thuộc bài ra, phải hướng dẫn cách bộc lộ được ý nghĩa thâm sâu tàng ẩn, để các động tác được thể hiện bằng sự thông minh trí tuệ, trong khuôn phép Kí Hoà, Tâm Định, Thần Minh. Giống như việc dạy hát của khoa Thanh Nhạc; thuộc bài hát và hát có kỹ năng như phát âm tròn vành rõ chữ, cách ngân nga nhấn nhá đúng cao độ, trường độ dòng nhạc và cường độ biểu lộ tình cảm trong bài hát.
Nếu dạy hời hợt, không tránh khỏi học cũng hời hợt, nghệ thuật bị phôi pha sau từng đợt kế thừa, sức hút bị yếu dần trước khi mất hẳn, người trong cuộc cũng bị mất phương hướng trước một thứ nghệ thuật phi nghệ thuật.
Để làm tốt công việc giảng dạy, ông thầy võ cần trang bị cho môn sinh ba thứ chất: Tố Chất, Tính Chất, Phẩm Chất – gọi là : Tam Chất đồng tập – để làm vốn liếng cơ bản cần có ngõ hầu đủ bản lĩnh nhận lãnh trách nhiệm vụ kế thừa .

1.TỐ CHẤT:

Đó là năm tố chất thể lực: – Nhanh – Mạnh – Bền – Khéo – Dẻo.
* Nhanh: Các động tác võ thuật được tập trở thành phản xạ, phát ra với tốc độc cao, phù hợp với tình huống diễn biến, đúng thời điểm, chính xác như ý muốn. Cần chú ý các bài tập bổ trợ về phản xạ có điều kiện, phản xạ tự nhiên.
* Mạnh: Sức phát đòn có cường lực lớn, các cú đấm, ngọn đá thể hiện được uy lực dũng mãnh. Lực phát được bắt nguồn từ đan điền, lan ra tay chân bởi các yếu tố hợp lực và các yếu quyết dụng nội lực.
* Bền: Khả năng thực hiện một khối lượng vận động lớn, kéo dài sự duy trì năng lượng cơ và các trạng thái sinh hoá của cơ thể. Mức độ sung sức ban đầu được nâng cao theo ngày tháng tập luyện (tất nhiên có mức bão hoà).
* Khéo: Sự phối hợp đồng bộ của nhiều động tác vi tế phức tạp, nói lên khả năng thực hiện độ khó, sự luyện tập dày công và làm chủ thần kinh.
* Dẻo: Sự mềm dẻo uyển chuyển, vận động có nghệ thuật nhờ vào khả năng mở khớp ở biên độ rộng trên toàn thân thể.
    

Các tố chất thể lực nêu trên rất cần thiết cho người luyện võ. Có những trường hợp bẩm sinh đã hội đủ cả năm tố chất, người ta gọi đó là thiên bẩm, hay năng khiếu; nếu được luyện tập đúng mức có thể đạt tớiđỉnh cao võ thuật. Trong trường hợp không hội đủ cả năm, vẫn có thể thành công với điều kiện luyện tập thật chuyên cần – Cần cù bù năng khiếu – tuy nhiên vầt vả hơn là tỉ lệ đạt thấp hơn. Tiếc thay có những trường hợp – Tiên Thiên Toàn Túc, Hậu Thiên Bất Túc – sinh ra đã có những tiền tố nhưng không được đào tạo đúng hướng, đúng cách, đành hoài phí đi một nhân tố đầy đủ khí chất, gân cốt tốt tươi.
Tóm lại cái giỏi của ông thầy võ là biết phát triển năng khiếu, và cũng biết biến sự Bất Túc thành Toàn Túc. Sức hút trở nên mạnh mẽ cũng từ chỗ này, vì đã mang được võ thuật đúng nghĩa đến cho mọi người bằng tâm đức và tài năng chân chính.

2.TÍNH CHẤT:

Sự hiểu biết về lý luận võ học: Chính là nền tảng vững chắc cho sự thành đạt trong lãnh vự võ thuật. Có người theo tập luyện nhiều năm nhưng vẫn còn mù mờ vì không thông hiểu được các ý nghĩa chiều sâu mang tính uyên thâm, chỉ nắm bắt đường nét rồi suy diễn theo nghĩa thông thường để rồi bỏ qua những đặc trưng qúy giá vế tính triết học, tính sinh học, tính mỹ học, tính võ học của những bài bản, kỹ thuật, hay bài tập trong môn phái. Hiểu biết không cao, tất nhiên tính chất cũng tầm thường, mất phương hướng, lệc qũy đạo vì thiếu lực hút của một nghệ thuật đúng nghĩa.
Xác định quan điểm đúng đắn về võ thuật: Là điều cần thiết để người tập võ thấy được đích đến và ý nghĩa thành tựu. Quan điểm sai, luyện tập sẽ chệch hướng, thay vì đi thẳng vào trọng tâm của chủ đề, nhanh chóng nắm bắt cái cốt lõi tinh túy, thì họ chỉ đi những vòng hời hợt bên ngoài, uổng phí thời gian công sức, cuối cùng mang tâm trạng chán nản, thiếu tự tin vì càng học tập càng bị lẫn quẩn.

                            

Sự đam mê và niềm tin: Là nguồn động lực đẩy ta vượt những khó khăn trên hành trình đến với võ đạo. Thiếu đam mê và niềm tin, ý chí sẽ không vững, nghị lực sẽ không bền, dễ bỏ cuộc nửa chừng và nuối tiếc đoạn đường đã qua.
Nhiệt huyết và năng động: Là lòng hăng hái, không ngại việc, không sợ khó và tháo vát tạo ra nhiều cơ hội để đến thành công. Tuổi trẻ thiếu nhiệt huyết, năng động cũng vô ích như ông già thiếu kinh nghiệm. Cuộc sống không chờ đợi hay thiên vị kẻ lười nhác. Hãy sống thật, sống hết mình, biết chọn đích sống và phấn đấu với sự nỗ lực toàn tâm toàn trí.

3.PHẨM CHẤT:

Tính kỷ luật trong tập thể: Là đức tính cần thiết của con nhà võ, nói lên sự hoà mình, khiêm tốn, biết tự chế, tôn trọng cộng đồng. Sinh hoạt võ thuật rất trọng nghi thức (nhưng không hình thức cứng ngắt) nhắm mục đích giáo dực tính trọng kỷ luật cho môn đồ. Giữ môn qui nghiêm cẩn, là giữ giếng mối cho môn phái được tồn tại và phát triển lâu dài. Vô kỷ luật, ngang tàng ương bướng, gây rối đều là tánh xấu, là tai họạ của tập thể, cộng đồng.
Hàm dưỡng tu tập tinh thần võ đạo: Điều nầy ta phải làm cả đời bằng ý thức và sự nghiêm túc, vì tinh thần võ đạo luôn hiện diện trong đời thường. Những kinh điển, giáo điều giúp ta nắm vững các mẫu mực nhưng cuộc sống lại cho ta kinh nghiệm. Thiện ác tốt xấu luôn song hành và cọ sát, đôi khi nẩy lửa và đổ vỡ, nhưng nhờ đó mới hiểu được thế nào là võ đạo để chiêm nghiệm, để ngộ và sùng bái.

Cách đối nhân xử thế: Dù ta mạnh nhưng không được phép cho mình là kẻ mạnh vì người có võ dễ bị ngộ nhận là võ phu, võ biền. Đừng để mờ lương tri hầu phân biệt cho rõ đúng, sai, thiện, ác mà dẫn dắt hành động. Hãy trọng nhân nghĩa và công bằng với mọi người; khi cần phải biết thể hiện tính hiệp sĩ cứu nhân độ thế.
Đức bao dung, lòng nhân ái: Đây là phẩm hạnh tốt đẹp và cao cả nhất, là chất liệu thu phục, cảm hoá người tốt nhất. Hãy thực hiện thường xuyên trong đời sống dù là những việt nhỏ nhặt, chắc chắn sẽ có một lực hút rất lớn đối với mọi người chung quanh.
Muốn thành công trong lãnh vực võ thuật, phải luyện tập một cách nghiêm cẩn. Ranh giới giữa đúng và sai rất mong manh. Tập chệch một tí thôi, sẽ hình thành thói quen theo hướng lệch lạc, rất khó chỉnh sửa về sau, ngày càng xa rời đích đến.
Tố chất, tính chất và phẩm chất không thể đứng độc lập riêng lẻ, mà phải giao thoa, hỗ tương để làm trụ cột vững vàng xây nền nghệ thuật, phát sức hút mãnh liệt với tha nhân đào tạo tốt các thế hệ kế thừa tiếp nối thừa kế một tài sản có giá trị thật sự, gieo nhân tốt cho công cuộc phát triển ở tương lai mai sau.

(Vovinamhanam.com)

TRIẾT LÝ KỸ THUẬT VÀ TINH THẦN CỦA VOVINAM - VIỆT VÕ ĐẠO

Đại võ sư Chưởng môn Lê Sáng

Ngay khi sáng tạo, Cố Võ sư Sáng tổ môn phái Vovinam – Việt Võ đạo Nguyễn Lộc đã nghĩ tới toàn thể nhân loại, đặt tên cho môn võ của mình là VOVINAM để tất cả các dân tộc trên thế giới đều dễ đọc, dễ nhớ. VOVINAM là từ quốc tế hóa, bao gồm hai ý nghĩa: võ thuật và võ đạo Việt Nam.

Kỹ thuật Vovinam – Việt Võ đạo theo nguyên tắc 1 phát triển thành 3.
Do đó, VOVINAM là cội nguồn, còn Việt Võ Đạo là hoa kết trái của VOVINAM.
Gọi là VOVINAM hay Việt Võ Đạo đều được cả vì cùng chung một nguồn gốc. Cách gọi đúng nhất,đầy đủ nhất là VOVINAM VIỆT VÕ ĐẠO.
Tâm nguyện của Vị Sáng tổ môn phái VOVONAM là cố gắng hình thành một nền võ đạo chung cho nhân loại khởi xướng từ Việt Nam.

Về nghệ thuật:

VOVINAM VIỆT VÕ ĐẠO là kết tinh của tinh thần và kỹ thuật tự vệ, chiến đấu để giữ nước, dựng nước và mở nước của dân tộc Việt Nam từ thời lập quốc. Sáng Tổ Nguyễn Lộc là người đầu tiên có công thâu nhập kho tàng võ học phong phú của dân tộc ẩn náu ở nhiều vùng với nhiều phương pháp huấn luyện độc đáo, đặc dị; san định và bổ túc phần phân thế thất truyền rồi hệ thống hóa và hiện đại hóa thành môn VOVINAM VIỆT VÕ ĐẠO. Bởi vậy trong VOVINAM VIỆT VÕ ĐẠO có đủ mọi hình thức chiến đấu, tự vệ và tấn công được hệ thống qua phương thức một phát triển thành 3 như:
triet ly vo dao vovinam
Kỹ thuật Vovinam hướng đến sự đơn giản và khoa học.
* Các đòn phản thế tay, chân trình độ 1
* Ghép thành bài Tứ Trụ quyền
* Phối hợp lại thành bài Song Luyện hoặc Liên hoàn đối luyện
Cũng như:
* Các thế chiến lược tấn công từ 1 tới 10
* Ghép thành bài Thập Tự quyền
* Phối hợp đánh đuổi để thực tập đối kháng
Với phương thức một phát triển thành ba này được áp dụng xuyên suốt cho tất cả các đòn thế, bài bản gắn bó với nhau trên các đơn vị:
* Đòn cơ bản phản thế (tay không hoặc các loại vũ khí)
* Đòn chiến lược tấn công
* Song luyện hoặc Liên hoàn đối luyện (không té)
* Vật, khóa gỡ
* Giao đấu (đối kháng)
* Đơn luyện, (đi quyền thập bát ban…)
* Đây là một sáng tạo rất tân kỳ độc đáo do Sáng Tổ Nguyễn Lộc làm khuôn mẫu cho các đệ tử nối tiếp nhau hoàn chỉnh. Sáng Tổ cũng truyền dạy:
“VOVINAM phải luôn tiến theo trào lưu của võ học thời đại, phải lấy các môn võ đã có và hiện có trên thế giới làm đối tượng nghiên cứu, để rồi, hoặc là thái dụng tinh hoa của họ, ngõ hầu kiện toàn tinh tiến cho mình, hoặc tìm cách hóa giải khắc chế lại những tinh hoa đó. Điều cần phân biệt ở đây: thái dụng không có nghĩa là toa rập, mô phỏng. Thái dụng là thâu thái những tinh hoa rồi biến chế, hòa điệu theo một tinh thần riêng, hợp với thể chất từng loại người, rồi đem áp dụng. Cũng ví như ta thái dụng tinh hoa của màu xanh, màu đỏ để biến cải thành màu tím,chứ không còn là màu xanh màu đỏ nữa.

Về tinh thần

VOVINAM – VIỆT VÕ ĐẠO mang truyền thống dung võ để bảo vệ đất nước chống xâm lăng, dùng võ của những người yếu muốn vươn lên tự giải quyết lấy những khó khăn trở ngại, không chịu nép mình dưới cường lực bạo tàn để được sống xứng đáng, và làm cho mọi người đều được sống xứng đáng.
Khác với mọi môn phái võ đạo chịu ảnh hưởng của tôn giáo hay chính trị, để đôi khi trở thành công cụ hay phương tiện hành giáo hay hành chính. VOVINAM VIỆT VÕ ĐẠO luôn giữ vững truyền thống tổng hợp võ học và lý thuyết võ đạo qua những gương phấn đấu của các danh nhân thế giới, dung hợp mọi triết thuyết, mọi tôn giáo, thích ứng đời sống tư tưởng vào đời sống hành động vào truyền thống giữ, dựng và mở nước của các thời đại lịch sử loài người.
VOVINAM mang sứ vụ truyền dạy cho người biết võ, rồi hướng dẫn họ phải làm gì lợi ích cho mình, cho người. Tinh thần đó phải được thể hiện bằng nếp sống tình cảm, cách ăn nết ở, cách đối đãi với tha nhân, sao cho mọi người đều hiểu và tin tưởng, yêu thương mình. Phải truyền thông ấn tượng tốt vào cảm quan của đối tượng tinh thần võ đạo thật sự không biên giới quốc gia, giai cấp và tôn giáo.
Đó mới đích thật là tinh thần: VOVINAM - VIỆT VÕ ĐẠO
Chưởng môn Lê Sáng
Nguồn: Thư Chưởng môn.

NHỮNG "BÍ MẬT" CỦA CƠ BẮP CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT

Cơ thể bạn có đến 650 cơ bắp. Do vậy, bạn cần quan tâm đến chúng trong những chức năng thường ngày, từ ăn, thở, đi bộ… Tuy vậy, bạn cũng không cần thiết để ý đến hầu hết các cơ bắp. Như khi bạn đi, có 200 cơ bắp sử dụng cho động tác này, bất kể bạn có chú ý điều khiển chúng hay không. Những bí ẩn về cơ bắp dưới đây không chỉ giúp bạn hiểu được về hoạt động của cơ bắp, mà còn giúp bạn cách để làm cơ bắp lớn hơn, mạnh hơn và hài lòng về chúng hơn.

Sợi cơ giống như trẻ em, có nhiều khả năng khác nhau

Các cơ bắp khung gồm hai loại sợi cơ. Loại 1 là loại sợi cơ co rút chậm, sử dụng chủ yếu trong các hoạt động mang tính chịu đựng. Loại 2 là các sợi cơ co rút nhanh, chỉ làm việc khi việc đó phải dùng hơn 25% năng lực tối đa của bạn. Hầu hết chúng ta đều có lượng sợi cơ co rút chậm và nhanh bằng nhau, ngoại trừ các lực sĩ. Chẳng hạn một vận động viên chạy marathon có lượng sợi cơ co rút chậm nhiều hơn, trong khi vận động viên chạy nước rút lại có lượng cơ co rút nhanh nhiều hơn. Sợi cơ co rút nhanh to gấp đôi so với sợi cơ co rút chậm và có thể lớn hơn nữa nếu bạn tập luyện.

Bí ẩn 2: Để cơ bắp lớn lên, bạn phải tập nâng nhấc vật nặng

Hiếm khi các cơ bắp được dồn sức cho một động tác. Khi bạn nâng vật có khối lượng nhẹ, chỉ các sợi cơ co rút nhanh mới hoạt động, các sợi cơ chậm được nghỉ ngơi. Do đó, nếu bạn muốn xây dựng các cơ bắp lớn, cần phải nâng vật nặng hơn, lúc đó các cơ bắp nhanh và chậm đều phải tham gia.

Số lượng sợi cơ không thể tăng, chỉ tăng ở chất lượng

Sinh ra, chúng ta đã có một số lượng cố định các sợi cơ. Chúng ta không thể gia tăng số lượng mà chỉ có thể tăng chất lượng của các sợi cơ này. Do đó chúng ta chỉ có thể tăng cường tập luyện để có được cơ bắp hoàn hảo từ chính chất lượng của chúng, chứ không phải để làm gia tăng số sợi cơ!

Số lượng sợi cơ không thể tăng, chỉ tăng ở chất lượng

Muốn cho cơ tam đầu to, nên tập nâng người

Cơ tam đầu (triceps) là bắp thịt to nằm sau tay trên (gần nách). Bạn muốn cho cơ này to, đừng nên tập tạ. Thay vào đó, nên tập nâng người (xà nâng). Nhưng cũng lưu ý tập nâng người kiểu này phải cẩn thận, luôn luôn chậm trong các động tác. Nếu thấy đau lưng hay vai, nên dừng tập.

Muốn cơ bắp phát triển, cần nhiều testosterone

Ai cũng có lượng testosterone (hormone nam tính) trong cơ thể, từ bé gái đến cụ già. Tuy nhiên, chỉ có nam giới mới có lượng hormone này dồi dào, có thể gia tăng gấp 10 lần lúc tuổi dậy thì. Có 4 cách để gia tăng lượng testosterone:

- Tập thể dục thể thao để huy động hết các cơ bắp làm việc;

- Tập nâng vật nặng, tối đa 85% khả năng bạn có thể nâng một lần khi tập;

- Làm nhiều động tác trong thời gian tập, như bài tập thể dục đa năng chẳng hạn;

- Thời gian nghỉ giải lao giữa hai lần tập thật ngắn, từ 30-60 giây/lần nghỉ.

Muốn cơ bắp phát triển, cần nhiều testosterone

Đừng chú trọng quá vào protein

Đúng là cơ bắp được tạo nên từ protein nên bạn có thể ăn protein để làm nở nang cơ bắp. Nhưng nếu bạn là người mảnh khảnh, ăn nhiều protein chưa chắc giúp cho cơ bắp thêm nở nang, vì cơ thể sẽ tự chuyển hoá protein làm năng lượng, trong khi bạn lại muốn cơ thể đốt mỡ và đường làm năng lượng thôi! Cách tốt nhất là tập trung vào calori. Bạn nên ăn tối thiểu 2g protein/kg cơ bắp mỗi ngày. Với một người nặng 73kg có thể cần tối thiểu 146g protein/ngày. Nhưng nếu ta cần theo chế độ calori, chẳng hạn bạn cần hơn 3.000 calori/ngày để tập nâng tạ, thì tốt nhất nên ăn khoai chiên với vài lát thịt.

Xây dựng cơ bắp khoẻ mạnh giúp giảm tải cho bộ xương

Tập tạ nâng sẽ làm cơ bắp to ra, nâng sức chịu lực của đầu gối và lưng, qua đó giúp giảm tải cho bộ xương trong việc chịu lực của toàn cơ thể.

Nếu muốn cơ bắp to, cần tránh tập chạy

Chạy bộ không tạo cho cơ bắp gia tăng kích thước. Bởi vậy, bạn có thể thấy vận động viên marathon có dáng người mảnh là thế. Các sợi cơ co rút nhanh vẫn phát triển khi bạn tập chạy và tập nâng, tuy nhiên sợi cơ co chậm lại bất động. Nên nhớ là tuy nhỏ về kích thước, nhưng các sợi cơ co rút chậm lại chiếm 50% của cơ bắp. Do đó cần huy động chúng làm việc để khai thác khả năng phát triển kích thước tiềm tàng của chúng. Cần tránh tập môn chạy bộ, chú trọng tập nâng, bạn sẽ nhận thấy sự phát triển của cả hai loại sợi cơ này và sẽ có các cơ bắp phát triển như ý muốn.

vovinamhanam.com

CÁC LOẠI BINH KHÍ VOVINAM - VIỆT VÕ ĐẠO

Thập bát ban binh khí

Hệ thống binh khí của môn phái Vovinam Việt Võ Ðạo được xây dựng trên nguyên lý một phát triển thành ba:

1. Các đòn căn bản lẻ đã được phân thế;

2. Các đòn căn bản kết hợp thành đòn chiến lược, bài đơn luyện (bài quyền);

3. Kết hợp giữa các đòn thế căn bản, thế chiến lược và đơn luyện để thành bài song luyện hoặc đa luyện;

Các Loại Binh Khí Chính Của Vovinam – Việt Võ Đạo:

DAO GĂM:

Cao Thùy Dương

Dao găm là vũ khí đầu tiên mà võ sinh Vovinam Việt Võ Đạo tập luyện. Loại dao phổ biến là song dao găm (dao được ghép lại từ 2 dao găm mỏng hơn – Ảnh bên trên). Song dao găm là vũ khí lợi hại, biến hóa khôn lường. Lúc là 1 con dao đơn lẻ, lúc lại tách ra làm 2 để linh hoạt hơn trong tự vệ hoặc tấn công). Các đòn căn bản, bài quyền sử dụng dao hiện có:

12 thế tay không đoạt Dao căn bản

Song dao pháp

Song luyện Dao

KIẾM:

Vận động viên Vovinam thi triển Tinh hoa lưỡng nghi kiếm pháp

Kiếm được mệnh danh là vua của các loại binh khi có lưỡi. Kiếm mà các võ tướng Việt Nam sử dụng ngày xưa là loại kiếm 2 lưỡi. Loại kiếm ngày nay phổ biến và thịnh hành là loại kiếm 1 lưỡi khá giống katana của Nhật Bản (có thể do ảnh hưởng từ văn hóa võ sĩ đạo Nhật Bản). Các đòn căn bản, bài quyền sử dụng kiếm hiện có:

15 thế Kiếm căn bản

Tinh hoa lưỡng nghi kiếm pháp

Song luyện Kiếm

Tiên Long Song Kiếm

Việt Ðiểu Kiếm

CÔN:

Vận động viên Vovinam thi triển Tứ tượng côn pháp

12 thế Côn căn bản

Tứ Tượng Côn Pháp

Song luyện Côn

ÐAO:

Võ sư Nguyễn Văn Chiếu thi triển Thái cực đơn đao pháp

Nhật Nguyệt Ðại Ðao Pháp

Võ sư Nguyễn Chánh Tứ hướng dẫn Nhật Nguyệt Đại Đao Pháp

Bát Quái Song Ðao Pháp

Cố Võ sư Chưởng môn Lê Sáng thi triển Bát quái song đao pháp

Võ sư Võ Đình Hiếu – Võ sư Jean Christophe Broc thi triển Bát quái song đao pháp

MÃ TẤU:

Tuyển Vovinam Indonesia luyện tập bài Song luyện mã tấu

12 thế tay không đoạt mã tấu

Mã Tấu Pháp

Song luyện Mã tấu

SÚNG LÊ:

Súng lê

9 thế tay không đoạt súng lê

9 thế súng lê chống khí giới

Thương lê pháp (bài múa súng lê)

TAY THƯỚC:

Tay thước (mộc bản)

Tay thước (mộc bản)

12 thế tay thước căn bản

Mộc bản pháp (bài múa tay thước)

Tay thước chống khí giới

BÚA RÌU:

Song đấu búa rìu

Song đấu búa rìu

12 thế tay không đoạt búa rìu

Song luyện Búa

QUẠT (phiến):

Võ sư Võ Đình Hiếu thi triển Âm dương hồ điệp phiến

vovinamhanam.com

TÁC DỤNG CỦA VIỆC ĐỔ MỒ HÔI

Vận động để đồ mồ hôi cũng là phương pháp hữu ích giúp đào thải những độc tố ra ngoài cơ thể. (Ảnh minh họa)

Tác dụng của mồ hôi

Cuộc sống hiện đại làm cho con người trở nên sống vội vàng và gấp hơn hơn, không còn thời gian để vận động và luyện tập. Ngày nay, con người cũng không còn phải làm những công việc năng nhọc thay vào đó là máy móc, rô-bốt… Điều này đã làm cho con người không còn đổ mồ hôi trong các công việc. Tuy nhiên, khi cơ thể không ra mồ hôi, nó có thể dẫn đến một loạt các bệnh.

Toát mồ hôi có tác dụng tích cực đối với sức khỏe. Ảnh: Getty Images.

Vậy, mồ hôi của con người nó có tác dụng gì?

Mồ hôi là hệ thống làm mát của cơ thể khi nó trở nên quá nóng, như lúc bị sốt, tập luyện, làm việc nặng nhọc hay ăn uống đồ cay nóng. Mồ hôi chủ yếu là sự kết hợp của muối và một lượng nhỏ “chất thải” được tiết qua những tuyến mồ hôi nhỏ li ti trên bề mặt da. Khi mồ hôi đọng trên bề mặt da và bắt đầu bốc hơi, nó sẽ làm mát cơ thể.

1. Đẩy lùi ung thư.

Theo một công trình nghiên cứu của bác sĩ Ernst, một chuyên gia về giáo dục thể chất người Đức thì ông không phát hiện thấy vận động viên chạy marathon nào bị mắc bệnh ung thư.

Khi phân tích mồ hôi của họ, ông phát hiện nó có chứa cadmium, chì và nikel. Từ đó, bác sĩ Ernst kết luận rằng, những vận động viên này đã tiết ra khỏi cơ thể những chất có thể gây ung thư tiềm tàng nêu trên. Ông và các nhà khoa học khác cũng kết luận rằng, một người đổ mồ hôi ít nhất một lần/ngày sẽ duy trì sức được khỏe tốt.

2. Giúp giảm đau.

Tiến sĩ James Ting, chuyên gia về y học thể thao cho biết, hormone endorphin sản sinh trong khi tập luyện đóng vai trò như liều thuốc giảm đau tự nhiên. Endorphin là một loại hormone có tác dụng giảm đau, khi nó được sản sinh ra nhiều hơn tức là khả năng chịu đau của bạn cũng tăng lên, cơn đau cũng từ đó giảm đi đáng kể.

“Nếu bạn thấy đau nhức trong người, hãy thử chạy bộ vài vòng hoặc tham gia một lớp học khiêu vũ. Khi đã quen với việc luyện tập, chắc chắn bạn sẽ không cần đến những loại thuốc giảm đau liều cao”, TS. Ting khẳng định.

3. Cải thiện tâm trạng.

Cũng theo ông James Ting, không phải tự nhiên mà chúng ta thường có cảm giác vui vẻ và thư giãn sau khi chơi một môn thể thao nào đó. Nguyên nhân là trong quá trình chơi thể thao, nhiệt độ trong cơ thể chúng ta tăng lên, giúp kích thích mạch thần kinh trong não có nhiệm vụ kiểm soát tâm trạng, từ đó có cảm giác thư giãn tuyệt đối, tinh thần phấn chấn hơn.

4. Liều thuốc chữa lành vết thương.

Những năm qua, đã có rất nhiều nghiên cứu về hoạt động và tác dụng của tuyến mồ hôi trên cơ thể người. Nhà nghiên cứu Laure Rittie đến từ Đại học Michigan (Mỹ) phát hiện ra rằng, tuyến mồ hôi chứa tế bào gốc trưởng thành, đóng vai trò quan trọng hỗ trợ quá trình làm khô vết thương. “Chúng tôi hy vọng điều này sẽ khởi đầu cho những nghiên cứu đầy hứa hẹn”, Rittie nói.

Đặc biệt, mồ hôi còn có tác dụng như một chất kháng sinh hiệu quả. Nếu vùng bị tổn thương bởi vết cắt nhỏ, vết xước, muỗi cắn, các chất kháng sinh được tiết ra trong tuyến mồ hôi như dermcidin sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn nhanh chóng và chữa lành vết thương.

5. Điều hòa cơ thể.

Do nhiều yếu tố khác nhau, cơ thể chúng ta có thể phải tiếp xúc với sự thay đổi nhiệt độ liên tục. Nhờ có cơ chế “điều hòa thân nhiệt” do việc đổ mồ hôi mà cơ thể dễ dàng thích nghi với sự thay đổi về nhiệt độ. Sự bay hơi của mồ hôi qua da cũng giúp giảm nhiệt độ trong cơ thể trong quá trình tập luyện, vận động nhất là vận động với cường độ cao. Trong trường hợp cơ thể không đổ mồ hôi do vận động, tập luyện thì sự thay đổi nhiệt độ đột ngột bên trong cơ thể sẽ dẫn đến các triệu chứng nguy hiểm như chóng mặt, phát ban da, hoặc ngất xỉu…

6. Phòng ngừa sỏi thận.

Theo phân tích của các chuyên gia thuộc Đại học Y Johns Hopkins (Mỹ) thì béo phì làm tăng gấp đôi nguy cơ sỏi thận. Vì vậy, việc tập luyện để giảm cân và duy trì sức khỏe là hết sức cần thiết. Nó không những giúp bạn tránh được tình trạng béo phì mà nó còn giảm các nguy cơ bệnh tật khác như bệnh sỏi thận, tiểu đường, huyết áp cao…

Việc thường xuyên đổ mồ hôi trong quá trình tập thể dục sẽ giúp đào thải bớt lượng muối ra khỏi cơ thể nhưng giữ lại canxi trong xương. Muối và canxi là hai chất đều đi qua thận mới chuyển tới nước tiểu, nếu không được lọc thải hết sẽ dẫn tới sỏi thận.

Nhờ quá trình đổ mồ hôi mà lượng muối được lọc hết qua thận, canxi được chuyển vào xương, nhờ đó nguy cơ sỏi thận cũng giảm. Những người thường xuyên đổ mồ hôi cũng có nhu cầu bổ sung nước nhiều hơn, nhờ đó cơ chế trao đổi chất, lọc thải chất độc cũng diễn ra tốt hơn.

7. Làm sạch da, ngăn ngừa mụn.

Theo các chuyên gia làm đẹp, khi đổ mồ hôi, lỗ chân lông trên da sẽ nở ra, từ đó, các chất bụi bẩn trên da cũng dễ dàng được đẩy ra ngoài. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyên rằng để trị mụn hiệu quả, không nên để mồ hôi tự làm trôi đi các chất bụi bẩn trên da. Nên rửa sạch mặt, đặc biệt là khi thường xuyên ra mồ hôi để loại bỏ hết chất bụi bẩn trên da, tránh trường hợp chất bụi bẩn kết hợp với mồ hôi, tích tụ lại thành vi khuẩn, gây hại cho da.

8. Đào thải độc tố.

Thông qua quá trình ăn uống hàng ngày, trong cơ thể của mỗi người thường tích tụ độc tố có hại cho sức khỏe. Vận động để đồ mồ hôi là phương pháp hữu ích giúp đào thải độc tố ra ngoài cơ thể. Khi cơ thể đổ mồ hôi, các chất thải độc cũng theo mồ hôi thoát ra ngoài, hạn chế tích tụ trong cơ thể nên sẽ làm cho cơ thể bạn “sảng khoái” hơn.

9. Tốt cho hệ tuần hoàn.

Sau khi luyện tập với cường độ cao hay xông hơi, da chúng ta thường ửng đỏ. Các nhà khoa học lý giải hiện tượng da ửng hồng lên là do máu tuần hoàn nhanh hơn và lượng máu bơm đi khắp cơ thể cũng tăng lên, giúp tăng cường hoạt động của mọi cơ quan trong cơ thể. Thông qua quá trình bài tiết mồ hôi, tốc độ lưu thông máu của chúng ta sẽ được cải thiện đáng kể.

10. Tốt cho da.

Da đẹp một phần là nhờ chế độ ăn uống hợp lý và thường xuyên luyện tập. Tuy nhiên, mồ hôi cũng góp phần làm đẹp da. Lý do là trong giọt mồ hôi có chứa một lượng nhỏ chất kháng sinh mà có thể chống lại một số vi khuẩn có hại trên da.

Mồ hôi cũng giúp khơi thông các lỗ chân lông từ đó giúp da sáng sủa và mịn màng. Mồ hôi đổ ra nhiều cũng có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa và làm giảm những tác động làm tổn thương tới da.

Thực ra, mồ hôi không có mùi khó chịu, chỉ khi nó ra khỏi cơ thể và gặp phản ứng với vi khuẩn trên bề mặt da hay trong không khí thì mới có mùi hôi. Do vậy, sau khi mồ hôi đã ra hết, bạn cần tắm rửa hoặc lau đi.

11. Giúp kích thích vị giác. 

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì tiết mồ hôi là một quá trình rất quan trọng và cần thiết của cơ thể. Nếu không đổ mồ hôi, máu sẽ lưu thông chậm, khí huyết trì trệ ảnh hưởng không tốt đến tiêu hóa. Kết quả dẫn đến việc ăn không ngon miệng, hấp thụ kém... Ngược lại, khi ta hoạt động, việc tiết mồ hôi sẽ kích thích vị giác, giúp cơ thể dễ hấp thụ dưỡng chất hiệu quả.

12. Tăng cường trí nhớ.

Các nhà nghiên cứu y tế của Hoa Kỳ đã thực nghiệm trên 20.000 học sinh trung học và nhận thấy rằng: việc tích cực hoạt động để tăng bài tiết mồ hôi sẽ giúp tăng cường trí nhớ và sự tập trung cao độ. Nguyên nhân là do khi các độc tố không được đào thải, chúng sẽ tích tụ trong cơ thể gây tổn hại tới não, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, mất tập trung và trí nhớ kém.

13. Hỗ trợ giảm cân. 

Khi hoạt động thể thao hay làm việc tích cực, đến một mức độ nào đó, các chất béo sẽ đốt cháy thành nhiệt và bài tiết qua tuyến mồ hôi. Vì thế, quá trình này đóng vai trò quan trọng trong công cuộc giảm cân của chúng ta. Thậm chí, qua thực nghiệm, các nhà khoa học đã xác định, việc tiết mồ hôi có thể giúp giảm tới 300 calo trong 1 giờ.

14. Loại bỏ căng thẳng.

Mồ hôi có thể không trực tiếp làm giảm căng thẳng hay giúp tinh thần sảng khoái, tuy nhiên, khi làm tăng nhiệt độ cơ thể bằng làm việc tay chân, tập luyện hoặc xông hơi, nó có tác động tích cực đối với tinh thần và sự căng thẳng.

Endorphine và các chất hóa học khác được phóng ra trong quá trình vận động của cơ thể. Hơn nữa, làm nóng các cơ trên cơ thể bằng nhiều phương pháp khác nhau cũng giúp cơ thả lỏng, từ đó hạ thấp mức độ căng thẳng.

15. Giảm huyết áp.

Cao huyết áp là hiện tượng do mạch máu bị co lại, làm cho lượng máu lưu thông bị giảm đột ngột. Điều này có thể làm tổn thương đến mạch máu và những cơ quan khác trong cơ thể. Tuy nhiên, khi vận động ra mồ hôi, nó sẽ giúp giãn nở mao mạch, giúp máu lưu thông đều đặn và tăng thêm tính đàn hồi cho thành động mạch. Kết quả là giúp làm giảm huyết áp.

16. Giúp xương chắc khỏe.

Theo các chuyên gia y học lâm sàng ở Bệnh viên Bắc Kinh, Trung Quốc thì chỉ có vitamin tan trong nước mới có thể làm mất đi theo dịch mồ hôi. Canxi mặc dù tan trong nước nhưng độ hòa tan rất thấp nên không theo mồ hôi thoát ra ngoài. Ngược lại, nếu chủ động ra mồ hôi, nó sẽ giúp bạn lưu giữ canxi trong cơ thể và giúp xương chắc khỏe hơn.

17. Hấp dẫn phụ nữ.

Theo nghien cuu cua cac nha khoa hoc, mui mo hoi cua dan ong co the khien nu gioi cam thay thich thu va duoc thu gian.

18. Liều thuốc chữa lành vết thương.

Những năm qua, đã có rất nhiều nghiên cứu về hoạt động và tác dụng của tuyến mồ hôi trên cơ thể người. Nhà nghiên cứu Laure Rittie đến từ Đại học Michigan (Mỹ) phát hiện ra rằng, tuyến mồ hôi chứa tế bào gốc trưởng thành, đóng vai trò quan trọng hỗ trợ quá trình làm khô vết thương. “Chúng tôi hy vọng điều này sẽ khởi đầu cho những nghiên cứu đầy hứa hẹn”, Rittie nói.
Đặc biệt, mồ hôi còn có tác dụng như một chất kháng sinh hiệu quả. Nếu vùng bị tổn thương bởi vết cắt nhỏ, vết xước, muỗi cắn, các chất kháng sinh được tiết ra trong tuyến mồ hôi như dermcidin sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn nhanh chóng và chữa lành vết thương.

CÁCH PHÂN BIỆT RAU SẠCH - BẨN

Mẹo hay để phân biệt rau sạch - bẩn cực đơn giản
Hãy sở hữu những mẹo dưới đây để chọn cho gia đình bạn những loại rau bổ dưỡng, không thuốc trừ sâu, an toàn nhất.
Bạn nên chọn những quả có kích thước vừa phải, mặt vỏ có nhiều gân nhỏ.
Mướp đắng
Những quả to, màu xanh đậm, mướt mát, thân phình to, da láng bóng là những quả hái từ cây bón nhiều đạm, chất kích thích sinh trưởng nên chất lượng sẽ kém và thường bị nhiễm độc khi ăn. Bạn nên chọn những quả có kích thước vừa phải, mặt vỏ có nhiều gân nhỏ li ti sẽ an toàn và chất lượng.
Rau muống
Theo lời khuyên từ các chuyên gia, người tiêu dùng nên chọn rau muống có độ tốt vừa phải, thân nhỏ, lá nhỏ, màu xanh bình thường vì loại rau này có vừa đủ chất hữu cơ hơn, nhìn chung sẽ an toàn cho người ăn.
Không nên chọn những mớ rau có cọng quá to, thường chỉ to bằng đầu đũa ăn cơm, tránh mua phải những mớ rau có cọng to bất thường.
Cũng không nên chọn mớ rau quá xanh mướt, nhìn từ xa lá xanh óng lên, bẻ thấy cọng rất giòn, lá màu xanh sẫm.
Đặc biệt khi rửa rau mà thấy nổi lên nhiều bong bóng là chắc chắn rau có nhiễm hóa chất nước rửa bát, chất tẩy rửa.
Cà chua
Những quả cà chua sạch thường không có màu đồng đều mà thường chỗ vàng chỗ đỏ do được để chín tự nhiên, những chỗ ít ánh mặt trời hơn sẽ chín chậm. Trong đống cà chua, cũng có những quả xanh hơn quả khác. Do không qua quá trình dấm nên phần cuống cà chua sạch thường vẫn cứng.
Rau cải
Non mơn mởn, lá màu xanh ngắt, không thấy dấu vết sâu bệnh và đều tăm tắp thì đó là  rau cải được bón nhiều phân đạm nitrat. Bạn không nên sử dụng rau cải này, nhất là ăn sống.
Rau ngót
Để lựa chọn rau an toàn, bạn nên tránh những bó rau ngót có lá quá non, to, mỏng. Hãy chọn những bó lá dày vừa phải, sẫm màu.